Jakie s\u0105 r\u00f3\u017cnice mi\u0119dzy wegetarianizmem, a weganizmem? Czym tak w\u0142a\u015bciwie s\u0105 te dwa s\u0142owa i sk\u0105d si\u0119 wzi\u0119\u0142y?<\/h2>\n\n\n\n

Wegetarianizm jest \u015bwiadomym i celowym wy\u0142\u0105czeniem z diety mi\u0119sa, w tym r\u00f3wnie\u017c ryb oraz owoc\u00f3w morza, mo\u017ce si\u0119 r\u00f3wnie\u017c wi\u0105za\u0107 z tym wy\u0142\u0105czeniem z diety produkt\u00f3w pochodzenia zwierz\u0119cego takich jak np. smalec. Jest to \u015bwiadomy wyb\u00f3r z r\u00f3\u017cnych powod\u00f3w \u2013 ekologicznych, zdrowotnych, moralnych. Natomiast weganizm r\u00f3\u017cni si\u0119 tym, \u017ce z diety wykluczone s\u0105 takie produkty jak mleko, jaja, nabia\u0142 lub mi\u00f3d. Weganie ca\u0142kowicie odrzucaj\u0105 ze swojej diety produkty pochodzenia zwierz\u0119cego. Dieta wega\u0144ska jest tak zwana stylem \u017cycia, kt\u00f3ry zak\u0142ada o dbanie dobrobytu zwierz\u0105t. Uwa\u017cam, \u017ce oba te terminy s\u0105 do siebie bardziej podobne ni\u017c r\u00f3\u017cni\u0105ce si\u0119 od siebie \u2013 jad\u0142ospisy te opieraj\u0105 si\u0119 przede wszystkim na spo\u017cywaniu owoc\u00f3w i warzyw. Mo\u017cna by rzec, \u017ce weganizm jest bardziej restrykcyjn\u0105 odmian\u0105 wegetarianizmu. Cz\u0119sto bywa te\u017c tak, \u017ce zostanie wegetarianinem jest pierwszym krokiem do tego, aby w nast\u0119pnym zosta\u0107 weganinem, cho\u0107 nie zawsze, osobi\u015bcie sama jestem wegetariank\u0105, natomiast nie zdecydowa\u0142abym si\u0119 przej\u015b\u0107 na weganizm ze wzgl\u0119du na zami\u0142owanie do produkt\u00f3w, kt\u00f3re odrzucaj\u0105 weganie. Nie jedz\u0105c mi\u0119sa ca\u0142kowicie nale\u017cy pami\u0119ta\u0107 o tym, \u017ce powinno si\u0119 je zast\u0119powa\u0107, je\u015b\u0107 pewne zamienniki, np. bia\u0142ko zwierz\u0119ce zast\u0119powane jest bia\u0142kiem, kt\u00f3re znajduje si\u0119 w nasionach lub ro\u015blinach (soczewica, b\u00f3b, groch, fasola, orzechy). Kr\u00f3tko m\u00f3wi\u0105c weganizm jest po prostu klasyczn\u0105 odmian\u0105 wegetarianizmu.<\/p>\n\n\n\n

Sk\u0105d tak naprawd\u0119 wywodz\u0105 si\u0119 te dwa poj\u0119cia?<\/h2>\n\n\n\n

Za pierwszych historycznie potwierdzonych zwolennik\u00f3w wegetarianizmu uznaje si\u0119 orfik\u00f3w, kt\u00f3rzy \u017cyli ok 600 lat p.n.e. Ich rezygnacja z mi\u0119sa mia\u0142a pod\u0142o\u017ce religijno-filozoficzne. Orficy wierzyli w w\u0119dr\u00f3wk\u0119 dusz i ponowne narodziny po \u015bmierci w ludzkim lub zwierz\u0119cym ciele. Zbawienie widzieli w ascezie i oczyszczaniu, co obejmowa\u0142o mi\u0119dzy innymi unikanie mi\u0119sa, jaj i we\u0142ny. Podobny pogl\u0105d dzieli\u0142 \u017cyj\u0105cy w VI w p.n.e. grecki filozof i matematyk Pitagoras. On i jego uczniowie \u017cyli wegetaria\u0144sko.
W po\u0142owie XX wieku zosta\u0142y za\u0142o\u017cone pierwsze towarzystwa wega\u0144skie (Wielka Brytania, a nast\u0119pnie USA). S\u0142owo vegetarian<\/em> zosta\u0142o skr\u00f3cone do s\u0142owa vegan<\/em> wykorzystuj\u0105c tylko trzy pierwsze i dwie ostatnie litery. S\u0142owo weganizm ma na celu wprowadzi\u0107 styl \u017cycia, kt\u00f3ry wykluczy wykorzystywania wobec zwierz\u0105t wszelkiego rodzaju okrucie\u0144stwa.
Wegetarianizm jak i weganizm zaczynaj\u0105 by\u0107 coraz bardziej popularne, niestety ludzie cz\u0119sto myl\u0105 oba te terminy, g\u0142\u00f3wnie ze wzgl\u0119du na podobie\u0144stwa definicji jak i produkt\u00f3w, kt\u00f3re mo\u017cna znale\u017a\u0107 w sklepach z wielkim napisem WEGETARIA\u0143SKIE lub WEGA\u0143SKIE. <\/p>\n\n\n\n

Mimo panuj\u0105cej mody jakie s\u0105 powody przej\u015bcia, na kt\u00f3re\u015b z tych diet?<\/h2>\n\n\n\n

Powod\u00f3w mo\u017ce by\u0107 wiele, najcz\u0119stsze z nich to np. filozoficzne \u2013 niejedzenia mi\u0119sa ze wzgl\u0119du na zabijanie zwierz\u0105t \u2013 wiele os\u00f3b uwa\u017ca to po prostu za nieetyczne. \u015awiatopogl\u0105dowe jest d\u0105\u017ceniem do doskona\u0142o\u015bci i harmonii z przyrod\u0105, czyli \u201e\u017cyj i daj \u017cy\u0107 innym\u201d. Ekonomiczne niejedzenie mi\u0119sa wi\u0105\u017ce si\u0119 z tym, \u017ce produkty ro\u015blinne zazwyczaj s\u0105 ta\u0144sze. Najpopularniejszym powodem nie jedzenia mi\u0119sa jest panuj\u0105ca moda z oba tymi terminami, wi\u0119c uwa\u017cam, \u017ce Ci, kt\u00f3rzy przechodz\u0105 na diet\u0119 wegetaria\u0144sk\u0105 lub wega\u0144sk\u0105 wyczytali to w jakim\u015b artykule lub chc\u0105c upodoba\u0107 si\u0119 innym, na zasadzie \u201einni mog\u0105, to ja te\u017c\u201d, wykluczaj\u0105c ca\u0142kowicie inne powody zmiany diety. W moim \u015brodowisku na szcz\u0119\u015bcie jeszcze si\u0119 z tym nie spotka\u0142am, najcz\u0119\u015bciej s\u0142ysz\u0119 to w\u015br\u00f3d m\u0142odszych os\u00f3b, kt\u00f3re w obecnych czasach s\u0105 podatne bardzo na to co m\u00f3wi\u0105 inni \u2013 najcz\u0119\u015bciej s\u0105 to ich r\u00f3wie\u015bnicy. Moim przej\u015bciem na wegetarianizm towarzyszy\u0142o to, \u017ce mi\u0119so mi po prostu nie smakuje, odrzuca mnie widok zabitych, zakrwawionych zwierz\u0105t oraz wspomniany wy\u017cej \u015bwiatopogl\u0105d z mocnym has\u0142em \u201e\u017cyj i daj \u017cy\u0107 innym\u201d.<\/p>\n\n\n\n

Czy przej\u015bcie, na kt\u00f3r\u0105\u015b z tych diet jest zdrowe i \u0142atwe?<\/h2>\n\n\n\n

Uwa\u017cam, \u017ce je\u015bli kto\u015b ma konkretne powody do tego aby zmieni\u0107 swoj\u0105 diet\u0119 to jest to stosunkowo \u0142atwe, gorzej je\u015bli kto\u015b ma zamiar zrobi\u0107 to, przymuszaj\u0105c si\u0119 panuj\u0105c\u0105 mod\u0105. Trudno\u015b\u0107 przej\u015bcia na diet\u0119 wegetaria\u0144sk\u0105 b\u0105d\u017a te\u017c wega\u0144sk\u0105 zaczyna si\u0119 robi\u0107 w momencie je\u015bli Twoje dzieci, \u017cona lub m\u0105\u017c s\u0105 ca\u0142kowicie temu przeciwni i wr\u0119cz uwielbiaj\u0105 mi\u0119so oraz produkty pochodzenia zwierz\u0119cego. Problemem te\u017c mo\u017ce by\u0107 wsp\u00f3lne wyj\u015bcie ze znajomymi zje\u015b\u0107 na miasto, gdzie nie we wszystkich restauracjach tak naprawd\u0119 mo\u017cna dosta\u0107 danie wykluczaj\u0105ce mi\u0119so \u2013 wi\u0119kszym problemem jest znalezienie w ka\u017cdej restauracji dania ca\u0142kowicie wega\u0144skiego \u2013 w kt\u00f3rym znajdziemy wi\u0119ksz\u0105 ilo\u015b\u0107 produkt\u00f3w z dodatkami pochodzenia zwierz\u0119cego. Cofaj\u0105c si\u0119 wiele lat wstecz kiedy wegetarianizm i weganizm nie by\u0142 na tyle popularny problemem nawet by\u0142o znalezienie produkt\u00f3w wega\u0144skich, a wi\u0119c panuj\u0105ca moda nad tymi dietami ma jednak jakie\u015b korzy\u015bci. Id\u0105c do sklepu mo\u017cna znale\u017a\u0107 w markecie nawet w\u0119dlin\u0119 wega\u0144sk\u0105\/wegetaria\u0144sk\u0105. Chc\u0105c ugotowa\u0107 co\u015b wegetaria\u0144skiego b\u0105d\u017a wega\u0144skiego nie ma nawet teraz z tym problemu, gdy\u017c mo\u017cna w r\u00f3\u017cnego rodzaju sklepach znale\u017a\u0107 ksi\u0105\u017cki z przepisami od \u0142atwych a\u017c do trudnych. R\u00f3wnie\u017c w internecie mo\u017cna znale\u017a\u0107 mn\u00f3stwo filmik\u00f3w lub artyku\u0142\u00f3w z przepisami na smaczne dania wega\u0144skie i wegetaria\u0144skie. W tych czasach wiedza na ten temat jest og\u00f3lnodost\u0119pna i nawet je\u015bli znajdzie si\u0119 jaka\u015b osoba, kt\u00f3ra nie ma poj\u0119cia czym jest wegetarianizm i weganizm bezproblemowo znajdzie wszystko w sieci, w ksi\u0105\u017ckach od wyja\u015bnienia definicji a\u017c po najtrudniejsze przepisy nie przypominaj\u0105ce nawet da\u0144, kt\u00f3re s\u0105 wega\u0144skie \u2013 mo\u017cna tutaj podsun\u0105\u0107 wszelkiego rodzaju kotleciki z soczewicy lub ciecierzycy, kt\u00f3re wizualnie wygl\u0105daj\u0105 na mi\u0119sne \u2013 oszukuj\u0105c nasze zmys\u0142y.
Wykluczenie z jad\u0142ospisu mi\u0119sa mo\u017ce wi\u0105za\u0107 si\u0119 z brakiem niekt\u00f3rych witamin oraz sk\u0142adnik\u00f3w mineralnych, ale nie jest to trudne dlatego, \u017ce istnieje wiele innych produkt\u00f3w, kt\u00f3re s\u0105 tzw. zamiennikami tego co nam brakuje nie jedz\u0105c mi\u0119sa i produkt\u00f3w pochodzenia zwierz\u0119cego. Obie diety maj\u0105 r\u00f3wnie\u017c wiele zalet, takie jak: wysoka g\u0119sto\u015b\u0107 energetyczna, ograniczona zawarto\u015b\u0107 t\u0142uszczu i nasyconych kwas\u00f3w t\u0142uszczowych, zwi\u0119kszony udzia\u0142 NNKT, brak lub niska zawarto\u015b\u0107 cholesterolu, wy\u017csza zawarto\u015b\u0107 w\u0119glowodan\u00f3w z\u0142o\u017conych i b\u0142onnika pokarmowego, wysoka zawarto\u015b\u0107 witamin rozpuszczalnych w wodzie g\u0142\u00f3wnie witaminy C, dzia\u0142anie alkalizuj\u0105ce oraz korzystny stosunek sodu do potasu.
Wegetarianizm ma r\u00f3wnie\u017c wady takie jak k\u0142opoty z pokryciem zapotrzebowania na energi\u0119, niedostateczna poda\u017c bia\u0142ka, niska warto\u015b\u0107 biologiczna bia\u0142ka, niedob\u00f3r witaminy B12, niedob\u00f3r witaminy D, niedostateczna poda\u017c wapnia, \u017celaza i cynku oraz niska ich biodost\u0119pno\u015b\u0107, obni\u017cona strawno\u015b\u0107 sk\u0142adnik\u00f3w od\u017cywczych. Moim zdaniem wad\u0105 tego jest r\u00f3wnie\u017c to, \u017ce wiele os\u00f3b, kt\u00f3re s\u0105 na kt\u00f3rej\u015b z tych diet pokrywaj\u0105 braki z odrzuceniem mi\u0119sa suplementami w nadmiernych ilo\u015bciach b\u0105d\u017a po prostu takimi, kt\u00f3re swoim sk\u0142adem niewiele maj\u0105 wsp\u00f3lnego z pokryciem zapotrzebowania.
Dieta wegetaria\u0144ska oraz wega\u0144ska maj\u0105 r\u00f3wnie\u017c swoje konsekwencje zdrowotne takie jak ryzyko wyst\u0105pienia pewnego rodzaju chor\u00f3b (tj. niedo\u017cywienie bia\u0142kowe, krzywica, osteoporoza itd.) jak i zmniejszone ryzyko zachorowa\u0144 (np. oty\u0142o\u015b\u0107, nadci\u015bnienie, choroby nowotworowe, pr\u00f3chnica z\u0119b\u00f3w, cukrzyca typu II).
W etyce dieta wegetaria\u0144ska opiera si\u0119 o dwa g\u0142\u00f3wne na dw\u00f3ch zagadnieniach, kt\u00f3re dotycz\u0105 sprzeciwu wobec mordowania zwierz\u0105t oraz sprzeciwu wobec konkretnych praktyk agrokulturowych (Hodowla i uprawa zwierz\u0105t) , kt\u00f3re wi\u0105\u017c\u0105 si\u0119 z produkcj\u0105 mi\u0119sa, a konkretniej ze z\u0142ym traktowaniem zwierz\u0105t hodowlanych. Etyka wegetarian\u00f3w w ogromnej mierze opiera si\u0119 na tym, \u017ce skoro ludzie maj\u0105 mo\u017cliwo\u015b\u0107 zaspokojenia g\u0142odu ro\u015blinami to mi\u0119so w diecie cz\u0142owieka jest niepotrzebne, a wi\u0119c cierpienie zwierz\u0105t oraz ich zabijanie jest po prostu bezduszne i bezsensowne, zatem jest to tzw. walka z mi\u0119so\u017cerno\u015bci\u0105. Postawa etyczna wegetarianizmu najcz\u0119\u015bciej opiera si\u0119 na obronie praw zwierz\u0105t, etyki ekologicznej, zasady \u201enon violence\u201d (\u015awiat bez przemocy) b\u0105d\u017a te\u017c po prostu regu\u0142 wyznania religijnego. Z etycznego punktu widzenia osoby stosuj\u0105ce diet\u0119 bezmi\u0119sn\u0105 uwa\u017caj\u0105, \u017ce zwierz\u0119ta maj\u0105 prawo \u017cy\u0107 tak samo jak ludzie, wr\u0119cz por\u00f3wnuj\u0105 ludzi do zwierz\u0105t uwa\u017caj\u0105c, \u017ce tak samo jak zwierz\u0119ta odczuwaj\u0105 b\u00f3l, tak samo cierpi\u0105, tak samo si\u0119 stresuj\u0105 oraz tak samo odczuwaj\u0105 emocje jak my. Jest to do\u015b\u0107 drastyczne poniewa\u017c zwierz\u0119ta nie maj\u0105 wyboru \u2013 trafiaj\u0105 do rze\u017ani, gdzie oddaj\u0105 swoje \u017cycie aby wy\u017cywi\u0107 cz\u0142owieka, a cz\u0142owiek r\u00f3wnie dobrze jest w stanie naje\u015b\u0107 si\u0119 ro\u015blinami. Najcz\u0119\u015bciej zwierz\u0119ta trafiaj\u0105ce do klatki zabijane s\u0105 pe\u0142ne strachu i b\u00f3lu. Uwa\u017cam, \u017ce dieta bezmi\u0119sna jest tak naprawd\u0119 bardzo dobr\u0105 diet\u0105, jak wi\u0119kszo\u015b\u0107 wegetarian\u00f3w twierdzi i\u017c zabijanie bezdusznie zwierz\u0105t jest niepotrzebne skoro najadamy si\u0119 ro\u015blinami tak nie ma to w stosunku do naszego zdrowia praktycznie \u017cadnych wad poniewa\u017c bezproblemowo mo\u017cna dostosowa\u0107 zapotrzebowanie cz\u0142owieka na sk\u0142adniki mineralne, bia\u0142ko i witaminy w produkty takie jak owoce, warzywa, zbo\u017ca oraz nasiona. Etyka bezmi\u0119sna opiera si\u0119 r\u00f3wnie\u017c na ekologii nieszkodzenia zwierz\u0119tom, w sieci mo\u017cna wiele na ten temat wyczyta\u0107, przeprowadzane by\u0142y wielokrotnie badania na ten temat. Wiele bada\u0144 na zasadzie przeprowadzenia ankiet m\u00f3wi\u0105 r\u00f3wnie\u017c o tym, \u017ce wegetarianie \u201ewykazywali bardziej ugruntowane przekonania.\u201d Oraz to, \u017ce etyka wegetarian daje wi\u0119ksz\u0105 motywacj\u0119 prowadzenia zdrowego stylu \u017cycia b\u0105d\u017a te\u017c wi\u0119kszego dbania o swoje zdrowie poprzez motywacj\u0119 do tego aby nie krzywdzi\u0107 zwierz\u0105t.<\/p>\n\n\n\n

Uwa\u017cam, \u017ce powinni\u015bmy m\u00f3wi\u0107 ludziom, \u017ce przej\u015bcie na wegetarianizm jest zdrowsze (nie namawiaj\u0105c ich do tego oczywi\u015bcie na si\u0142\u0119, ka\u017cdy ma sw\u00f3j wyb\u00f3r), wyklucza te\u017c mniejsze z\u0142o w postaci zabijania zestresowanych zwierz\u0105t, ale nie jest to jedyny wyb\u00f3r. Natomiast jak wygl\u0105da etyka typowo wega\u0144ska? Odpowied\u017a ma wiele wsp\u00f3lnego z etyk\u0105 wegetarianizmu bo to tak zwane \u201emniejsze z\u0142o\u201d (co\u015b z\u0142ego na co zgadza si\u0119 kto\u015b, kto chce unikn\u0105\u0107 czego\u015b z\u0142egego), czyli unikanie krzywdy zwierz\u0105t (jak w wegetarianizmie) jak i r\u00f3wnie\u017c nie wykorzystywania ich, nie czerpania z nich korzy\u015bci. Etyka weganizmu ma wiele wsp\u00f3lnego z obron\u0105 praw zwierz\u0105t. Je\u015bli osoba, kt\u00f3ra uwa\u017ca, \u017ce zwierz\u0119ta nie s\u0105 po to \u017ceby je wykorzystywa\u0107 przej\u015bcie na weganizm uwa\u017ca si\u0119 naprawd\u0119 s\u0142uszne. Uwa\u017cam, \u017ce weganie, kt\u00f3rzy motywuj\u0105 si\u0119 etyk\u0105 maj\u0105 lu\u017aniejsze i \u0142atwiejsze podej\u015bcie do diety wega\u0144skiej. \u0141atwiej im po prostu znale\u017a\u0107 co\u015b dla siebie poniewa\u017c dok\u0142adnie wiedz\u0105 czego chc\u0105, a czego wol\u0105 unikn\u0105\u0107, natomiast Ci kt\u00f3rzy kieruj\u0105 si\u0119 przej\u015bciem na t\u0105 diet\u0105 z innych powod\u00f3w takich jak np. obecna moda na panowanie weganizmu maj\u0105 nieco trudniej i cz\u0119\u015bciej si\u0119gaj\u0105 po suplementy aby zapewni\u0107 sobie braki w zapotrzebowaniu cz\u0142owieka. Jaki\u015b czas temu wyczyta\u0142am gdzie\u015b w gazecie, \u017ce osoby, kt\u00f3re w\u0142a\u015bnie kieruj\u0105 si\u0119 typowo etyk\u0105 wega\u0144sk\u0105 na zasadzie nie wykorzystywania zwierz\u0105t przyjmuj\u0105 to jako sw\u00f3j styl \u017cycia oraz nazywaniem siebie jako weganin jako odrzucenia r\u00f3wnie\u017c wszelkiego rodzaju torebek, but\u00f3w, kurtek ze sk\u00f3ry zwierz\u0105t b\u0105d\u017a ich futra. Jako wegetarianka wiele razy spotka\u0142am si\u0119 z tak zwan\u0105 \u201eburz\u0105 m\u00f3zg\u00f3w\u201d(technika wywodz\u0105ca si\u0119 z psychologii spo\u0142ecznej, kt\u00f3ra ma na celu doskonalenie decyzji grupowych)\u2013 najcz\u0119\u015bciej w gronie rodzinnym przy stole w trakcie obiadu, gdzie ludzie zaczynali mnie pyta\u0107 co\u015b w stylu: \u201eAle dlaczego nie jesz mi\u0119sa? To tylko twoje wymys\u0142y. Przecie\u017c ka\u017cdy cz\u0142owiek potrzebuje mi\u0119sa, jest smaczne!\u201d. Uwa\u017cam, \u017ce jednak nie ka\u017cdy skoro tak du\u017co os\u00f3b potrafi sobie latami bez niego radzi\u0107, s\u0105 szcz\u0119\u015bliwi, a zarazem dumni z tego, \u017ce nie s\u0105 mi\u0119so\u017cercami. Przy takich dyskusjach najcz\u0119\u015bciej odpowiada\u0142am: \u201eMi\u0119so mi nie smakuje, nie czuj\u0119 potrzeby zjedzenia mi\u0119sa, brzydzi mnie widok tusz zwierz\u0105t, czuj\u0119 si\u0119 okropnie wiedz\u0105c, \u017ce jem martwe zwierze, kt\u00f3re przed rzezi\u0105 by\u0142o zamkni\u0119te w ciasnej klatce i zamordowane w strachu\u201d \u2013 najwi\u0119kszym zdziwieniem mi\u0119so\u017cerc\u00f3w po takiej odpowiedzi jest: \u201eJak to Ci nie smakuje?\u201d . Nie pozostaje mi nic innego jak tylko zach\u0119ci\u0107 (absolutnie nie zmusi\u0107) ludzi do przej\u015bcia na diet\u0119 wegetaria\u0144sk\u0105 lub wega\u0144sk\u0105 z powod\u00f3w etycznych, a przede wszystkim dlatego, \u017ce jad\u0142ospisami bezmi\u0119snymi r\u00f3wnie\u017c jeste\u015bmy w stanie si\u0119 wy\u017cywi\u0107 i bezproblemowo dostarczy\u0107 sobie zapotrzebowania na sk\u0142adniki mineralne jak i witaminy.<\/p>\n\n\n\n

Bibliografia<\/em><\/strong><\/p>\n\n\n\n

1. https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Weganizm<\/a>
2. https:\/\/proveg.com\/pl\/blog\/historia-wegetarianizmu-weganizmu\/<\/a>
3. https:\/\/www.wszechnica-zywieniowa.sggw.pl\/Prezentacje\/wegetar_slajdy.pdf<\/a><\/p>\n\n\n\n

<\/p>\n\r\n